دانلود مقاله شعر در ارتباط بین فرهنگی

چرا ملتی در مسیر توسعه قرار می&zwnj گیرد؟ مسلما در پاسخ، به یک عامل منحصربه&zwnj فرد اشاره نمی&zwnj شود. ولی اگر سوال، مهم&zwnj ترین و اساسی&zwnj ترین عامل توسعه یک کشور را جستجو کند، بدون شک پاسخ، فرهنگ آن ملت می&zwnj باشد. طی تحقیقاتی از اهالی چند روستا در کشوری سوال شد که بزرگ&zwnj ترین مشکلی که در زندگی با آن مواجه هستند چیست؟ پاسخ قریب به اتفاق اهالی، به کم آبی منطقه اشاره داشت. در مرحله دیگر این تحقیقات از همان جمع خواسته شد تا نظر خود را در مورد این سوال که « اگر این&zwnj جا چاه حفر کنیم، در چند متری به آب می&zwnj رسیم؟» بیان کنند، پاسخ عجیب و دور از انتظاری دریافت شد: 3 یا 4 متر. تحقیق در بردارنده&zwnj ی این نتیجه است که: مسلما از مردمی که برای بزرگ&zwnj ترین مشکل زندگی خود حاضر نیستند زحمت حفر 4-3 متر چاه را بر خود بپذیرند نمی&zwnj توان انتظار توسعه داشت و ملتی که چنین فرهنگی بر آنان حاکم باشد هرگز به توسعه ملی نخواهند رسید.
از میان تئوری&zwnj ها و مدل&zwnj های مختلفی که فرهنگ جوامع را در قالب دسته&zwnj بندی&zwnj های مشخصی تعریف می&zwnj کند، می&zwnj توان به یکی از معتبرترین آن&zwnj ها که سال&zwnj های سال در اندازه&zwnj گیری و تشخیص ویژگی&zwnj های فرهنگی جوامع مورد استفاده قرار گرفته، به نام مدل مک&zwnj کللانداشاره داشت. در این مدل رفتار افراد و جوامع تحت تاثیر سه نیاز اساسی به شرح زیر شکل می&zwnj گیرد:
&bull نیاز به سازندگی: افراد یا جوامعی که در آن&zwnj ها « نیاز به سازندگی» قوی باشد، افرادی تلاشگر و اهل چالشند. آن&zwnj ها از قبول مسئولیت استقبال می&zwnj کنند و مشتاق تعقیب اهداف دوردست ولی باارزش و بامعنا هستند. از رقابت نمی&zwnj گریزند و قابلیت بالایی در برخورد با مشکلات و حل آن&zwnj ها دارند. برای توسعه&zwnj ی خود و اصلاح کارشان نقدپذیرند و احساس همکاری و تشریک مساعی در این افراد یا جوامع بسیار قوی است.
&bull نیاز به قدرت: افراد یا جوامعی که در آن&zwnj ها نیاز به قدرت قوی است، تمایل و آمادگی برای کسب قدرت و پرستیژ در آن&zwnj ها قوی است. آن&zwnj ها علاقمند به کنترل اوضاع و افراد می&zwnj باشند، تمایل شدیدی به حاکم&zwnj سازی ایده&zwnj ها و نقطه&zwnj نظرات خود دارند و بر رفتار دیگران و اتفاقات، تاثیرگذار می&zwnj باشند. این افراد در مقابل موانعِ بر سر راه و عواملِ شکست، دچار استرس و واکنش&zwnj های عصبی مانند بالا رفتن فشار خون می&zwnj شوند.
&bull نیاز به همبستگی: افراد یا جوامعی که در آن&zwnj ها نیاز به همبستگی قوی است، تمایل زیادی به ایجاد معاشرت، تعامل و ارتباط دوستانه با دیگران دارند. این افراد، خوش&zwnj معاشرت هستند، به&zwnj راحتی ارتباط برقرار می&zwnj کنند و در ابراز احساسات خود راحت&zwnj تر از دیگران می&zwnj باشند. در جوامعِ همبسته، گرایش به برقراری رابطه مقبول&zwnj تر از تن&zwnj دادن به اجرای ضوابط می&zwnj باشد. در این جوامع دل&zwnj ها با یکدیگر بهتر از مغزها مفاهمه می&zwnj کنند.
مجتبی کاشانی (م.سالک) در 14 شهریور سال 1327 در شهر مشهد زاده شد. وی مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته&zwnj ی مدیریت از « مرکز مطالعات مدیریت ایران(ICMS)» دریافت کرد. وی پژوهشگر و مشاور مدیریت عمومی و صنعتی در بسیاری از شرکت&zwnj ها و کارخانه&zwnj های صنعتی و بازرگانی بود.
کاشانی از سال 1349 در زمینه&zwnj ی شعر و نویسندگی فعالیت خود را آغاز نمودند. از ایشان شش کتاب شعر به نام&zwnj های: روزنه، دانه باشیم نه سیب، پل، خویش را باور کن، به همین سادگی و باران عشق به یادگار مانده است. وی به یاری برخی دوستان و آشنایان خود در سال 1365 به قصد خدمت به جامعه، اقدام به تشکیل جامعه یاوری نمود. حاصل تلاش این مجموعه، ساخت دویست واحد آموزشی و فرهنگی و مدرسه در مناطق محروم کشور است.
کاشانی سه سال پایان عمر پربارش را در حالی که با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می&zwnj کرد به ساختن مدرسه و سایر کارهای سازنده ادامه داد. وی در 23 آذرماه سال 1383 درگذشت ولی نهضت مدرسه&zwnj سازی او به همت یارانش همچنان ادامه دارد و شعرش را تداوم بخشیده که:
باز همراه شما مدرسه&zwnj ای خواهم ساخت ...&zwnj

میزان این نیازها در افراد مختلف متفاوت است و با غلبه&zwnj ی هر نیاز در هر فرد، رفتار وی تحت تاثیر آن نیاز قرار می&zwnj گیرد. این نیازها در یک فرآیند تربیتی درازمدت در انسان&zwnj ها شکل می&zwnj گیرند و منابع فرهنگی مانند تاریخ، ادبیات و هنر، نقشی بسیار موثر و تعیین&zwnj کننده در نوع این نیازها ایفا می&zwnj کنند و نظام&zwnj های آموزشی مانند آموزش و پرورش، رسانه&zwnj های جمعی -به&zwnj ویژه صدا و سیما- و نظام تربیتی افراد در خانواده که انتخاب&zwnj گر و به&zwnj کارگیرنده&zwnj ی این منابع می&zwnj باشند، در جای خود بسیار مهم هستند. مک&zwnj کللاند معتقد است که نقش منابع فرهنگی آن&zwnj چنان مهم است که می&zwnj توان با بررسی آن&zwnj ها، آینده&zwnj ی الگوی فرهنگی جامعه را پیش&zwnj بینی کرد. به عنوان مثال مرکز تحقیقات و مشاوره مک&zwnj کللاند با بررسی متون آموزشی دوران دبستان و دبیرستان در کشورها، الگوی فرهنگی حاکم در حال یا آینده را پیش&zwnj بینی می&zwnj کند.
ادبیات و در این میان « شعر» یکی از منابع قوی در ایجاد فرهنگ سازندگی است. ملتی که فرزندانش ابیات سازنده و حاوی صفات مثبت رفتاری مانند شهامت، صداقت و قبول مسئولیت را زمزمه می&zwnj کنند و آموزه&zwnj های چنین ادبیاتی را بر گوش جان می&zwnj آویزند، ملتی باانگیزه، توانمند و سازنده خواهند شد. بنابراین نقش شعر در ساختن « فرهنگ سازندگی» نقشی اساسی و غیرقابل انکار می&zwnj باشد و از این لحاظ، اشعار با یکدیگر متمایز می&zwnj شوند. به ابیات زیر توجه کنید:
بیا از ابر دل شبنم بسازیم بیا از داغ دل مرهم بسازیم
نگو گشتیم آدم را ندیدیم خدایی کن بیا آدم بسازیم (کاشانی)

همان&zwnj طور که ملاحظه می&zwnj شود، شعرِ سازنده، پیام روشنی از تلاش و امید دارد؛ شعر سازنده مثبت&zwnj نگر، توان&zwnj افزا و برانگیزاننده است. به نمونه دیگری از این نوع شعر توجه کنید:
چرخ برهم زنم ار غیر مرادم گردد من نه آنم که زبونی کشم از چرخ فلک
نمونه&zwnj های فوق را با شعر زیر مقایسه کنید:
« من خاک کف پای سگ کوی همانم کو خاک کف پای سگ کوی تو باشد»
شعر سازنده به&zwnj شدت با ضعف و بی&zwnj حالی، سستی و تنبلی و صفاتی که با خلاقیت و خداگونگی انسان منافات دارد مقابله می&zwnj کند. شعر سازنده شعر مدح و ثنا نیست، شعر عجز و لابه نیست، شعر برای گفتن شعر نیست، شعرِ متعهد و هدف&zwnj جو است و منظور آن ساختن انسانی است که خود را باور دارد؛ انسانی که « چشمه&zwnj ی جاری زندگی خود و سرو آزاده باغ خویشتن است» . شعر سازنده، شعر آگاهی است و حقیقت را نهیب می&zwnj زند و می&zwnj گوید:
نازنین
داس بی&zwnj دسته ما
سال&zwnj ها خوشه نارسته بذری را برمی&zwnj چیند
که به دست پدران ما بر خاک نریخت
کودکان فردا
خرمن کشته امروز تو را می&zwnj جویند
خواب و خاموشی امروز تو را
در حضور تاریخ، در نگاه فردا
هیچ&zwnj کس بر تو نخواهد بخشید (کاشانی)

شعر سازنده، شعر یأس نیست شعر امید است؛ جان است بر کالبد بی&zwnj جان؛ حرکت می&zwnj آفریند، ببینید:

ریشه&zwnj ها می&zwnj گویند ما تواناتر از آنیم که می&zwnj پنداری...
اسب اندیشه خود را زین کن
تک&zwnj سوار سحر جاده تو باید باشی
و خدا می&zwnj داند
که خدا می&zwnj خواهد تو « خودآ» یی باشی
بر پهنه خاک (کاشانی)
ملت&zwnj ها فرهنگ ملی را می&zwnj سازند و فرهنگ ملی نیز آن&zwnj ها را. این تعامل پویا و لحظه&zwnj به&zwnj لحظه سرنوشت ملت&zwnj ها را در درازمدت رقم می&zwnj زند. از این&zwnj رو فرهنگ به عنوان باارزش&zwnj ترین سرمایه ملی نیاز به مراقبت و رسیدگی دارد. اگر شما فرهنگ را هدایت نکنید فرهنگ شما را هدایت خواهد کرد. فرهنگ از نوع خودروی آن، جامعه&zwnj ی خودرو می&zwnj سازد. اگر ملتی نیاز به سازندگی دارد باید فرهنگ خود را به&zwnj سمت سازندگی هدایت کند. در زمانه&zwnj ی تغییرات پی&zwnj درپی که زندگی بشر را در تمامی ابعاد آن در بر&zwnj گرفته نیاز به انسان&zwnj هایی است که خود را باور داشته و با تلاش و عزم راسخ به توسعه کیفیت زندگی خود بپردازند. همان&zwnj طور که سازمان&zwnj های ما نیاز به رهبرانی دارد که قالب&zwnj شکنی کنند، کهنه&zwnj ها را فروریزند و بنای نو به&zwnj پا کنند؛ فرهنگ ما نیز نیاز به جوهره سازندگی دارد تا جامعه&zwnj ای تلاشگر، خردگرا و طالب تعالی بسازد.
با این وجود، بر اساس مدل مک&zwnj کللاند متاسفانه « نیاز به سازندگی» در فرهنگ ما بسیار ضعیف و دو نیاز دیگر یعنی « نیاز به قدرت» و « نیاز به همبستگی» به شدت قوی است. این شکل از « ترکیب فرهنگی» ، جامعه&zwnj ای خواهد ساخت که مصداق تحقیق اشاره شده در ابتدای این مقاله می&zwnj باشد. جامعه&zwnj ای که برای سعادت خود زحمت کار جدی (حتا کوچک) را به خود روا نمی&zwnj داند. از نشانه&zwnj های این الگوی فرهنگی، مسئولیت&zwnj ناپذیری، اشتیاق و میل به موفقیت&zwnj های فوری و بدون تلاش، سیستم&zwnj گریزی و رابطه&zwnj گرایی قدرت&zwnj مدارانه می&zwnj باشد. از دیگر نمودهای الگوی فرهنگی یاد شده، توجه و تاکید به توزیع موجودی&zwnj های ملی به جای توسعه امکانات و ساختن وضع مطلوب می&zwnj باشد. متاسفانه آثار ضعف جوهر سازندگی در فرهنگ ملی را در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی خود در قالب مشکلات کهنه و به&zwnj ظاهر لاینحل شاهدیم. به عنوان نمونه می&zwnj توان از مشکل ترافیک، مرگ تدریجی ناشی از آلودگی هوا، پروژه&zwnj های فراوان ناتمام که عمر برخی از آن&zwnj ها حتا به قبل از انقلاب می&zwnj رسد، بیکاری آشکار و پنهان سرمایه&zwnj های انسانی در کنار ثروت فراوان ملی و ارقام نسبتا بالا و بعضا استثنایی کشتار رانندگی در جاده&zwnj ها، بوروکراسی و فساد اداری، فقدان بهره&zwnj وری در امور و تورم اشاره نمود.
در چنین شرایطی جایگاه هنر و بخصوص « شعر سازنده» به&zwnj عنوان یکی از منابع اثربخش فرهنگی و توجه ملی به نقش آن در کیفیت زندگی مردم از اهمیت بالایی برخوردار می&zwnj باشد. این در حالی است که نظام&zwnj های آموزشی و تربیتی، رسانه&zwnj ها و دستگاه&zwnj های فرهنگی کشور که متولی توسعه فرهنگ ملی می&zwnj باشند به این موضوع کم&zwnj توجه&zwnj اند.
به جرات می&zwnj توان گفت مرحوم مجتبی کاشانی متخلص به سالک، جزو نادر شعرای معاصر است که به کمبود « شعر سازنده» توجه داشته است. همان&zwnj طور که از سروده&zwnj های وی پیداست دغدغه اصلی کاشانی جبران این نقیصه به&zwnj عنوان یک منبع باارزش فرهنگی می&zwnj باشد. او به&zwnj راستی از عهده نقش و مسئولیتی که برای خود قائل بود برآمد. اکنون نوبت ما است که به&zwnj عنوان مدیران فرهنگی و نظام آموزشی و تربیتی کشور، این منبع سازنده را در توسعه فرهنگ ملی به&zwnj کار گیریم. به ابیات زیر توجه کنید. آیا جای این نوع شعر در کتب و منابع آموزشی ما خالی نیست؟ آیا نباید فرزندان ما با نام و آثار این شاعر بزرگ و اندیشمند آشنا شوند؟
.....
ما از این قرن نخواهیم گذشت
و از این قرن نخواهیم گریخت
با قطاری که کسان دگری ساخته&zwnj اند
هیچ پروازی نیست
برساند ما را به قطار دوران
و به قرن دگران
مگر انگیزه و عشق
مگر اندیشه و علم
مگر آیینه و صلح
و تقلا و تلاش
بخت از آن کسی است
که مناجات کند با کارش
و در اندیشه&zwnj ی یک مسئله خوابش ببرد
و کتابش را بگذارد در زیر سرش
و ببیند در خواب
حل یک مسئله را
باز با شادی درگیری یک مسئله بیدار شود.
(کاشانی)
جمع&zwnj بندی: در مقابل این پرسش اساسی که « موثرترین عامل برای توسعه ملی ما چیست؟» یک پاسخ روشن وجود دارد و آن « فرهنگ» است. در این ارتباط می&zwnj توان عوامل فرهنگی زیادی مانند بی&zwnj نظمی، سستی و کاهلی، سیستم&zwnj گریزی، عدم پذیرش مسئولیت و فقدان اعتمادبه&zwnj نفس را به&zwnj عنوان موانع توسعه نام برد ولی همه این عوامل نشانه&zwnj های ضعف در عامل اساسی&zwnj تری در فرهنگ ملی به&zwnj نام « سازندگی» است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 19 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید